Van het gas af? Och, warmtepomp er in en je bent weer helemaal bij. Zo lijkt het soms, als je alle juichverhalen over de warmtepomp mag geloven. Installateurs van warmtepompen varen er wel bij. Maar zo eenvoudig is het niet. Ondanks dat warmtepompen al tientallen jaren bestaan en veel gebruikt worden in landen die geen gasaansluiting hebben (Scandinavië, Italië, Duitsland) komt er een hoop techniek bij kijken. Het is niet zo simpel dat je een warmtepomp kiest uit het aanbod, deze laat aansluiten en dat het dan altijd gaat werken. Op het internet vind je veel berichten over warmtepompen. Zowel de eerder genoemde juichverhalen, maar ook getuigenissen van bewoners die erg ontevreden zijn. Duidelijk is dat het in de praktijk regelmatig misgaat. Soms door onkunde en te weinig ervaring van de installateur, maar vaak door een verkeerde product-keuze. De gemene deler is dan dat er vooraf te weinig onderzocht is hoe de gekozen warmtepomp zal functioneren. Indirect is dit natuurlijk ook de installateur aan te rekenen. Wij gaan proberen om in een reeks berichten de vele aspecten rondom warmtepompen uit te leggen.
Wat is een warmtepomp?
Een warmtepomp is een toestel dat op een milieuvriendelijke manier voor verwarming en warm water kan zorgen, en soms ook kan koelen.
Een warmtepompsysteem bestaat uit drie te onderscheiden onderdelen:
- de bron van energie: lucht, water, of de bodem (de energie wordt hier aan onttrokken)
- het circuit met het koudemidddel, bestaande uit compressor, verdamper, condensor en expansieventiel
- het verwarmingssysteem, de (vloer)verwarming, boiler, convector (hier wordt de warmte afgegeven).
Alle drie onderdelen moeten goed functioneren en op elkaar afgestemd zijn. De warmtepomp onttrekt energie aan de bron, waardeert deze energie op (in het circuit met het koudemiddel) en geeft de warmte vervolgens af. Een warmtepomp gebruikt hierbij elektriciteit. Hoe deze techniek werkt, leggen we op deze pagina uit.
Drie soorten warmtepompen
- Een volledig elektrische warmtepomp zorgt voor de verwarming van je huis en voor warm tapwater (badkamer en keuken). Als je daarbij elektrisch gaat koken (bijvoorbeeld met inductie) ben je van het gas af. Deze warmtepomp wordt ook wel ‘all-electric’ genoemd.
- Bij een hybride warmtepomp blijf je je cv-ketel houden. De warmtepomp zorgt op de meeste dagen voor de warmte in de woning, de cv-ketel springt alleen bij als het erg koud is en zorgt voor de verwarming van het tapwater. Je gaat een stuk minder gas verbruiken en is een tussenstap naar aardgasvrij wonen.
- Een ventilatiewarmtepomp haalt de warmte uit de ventilatielucht. Deze warmtepomp vervangt de box van het mechanische ventilatiesysteem en kan zowel gebruikt worden voor verwarming als voor warm water. De ventilatiewarmtepomp is eveneens een hybride systeem en werkt dus samen met de cv-ketel.
Onderscheid naar energiebron
Een water/water warmtepomp is all-electric en haalt warmte uit de bodem met behulp van een leidingsysteem (gevuld met water met een antivriesmiddel). Deze soort warmtepomp heeft door de redelijk constante temperatuur van de bodem een goed rendement, maar is duur in aanschaf vanwege de benodigde grondboring.
Een lucht/lucht warmtepomp is all-electric en wordt meestal toegepast voor het lokaal verwarmen van een ruimte. De warmtepomp haalt energie uit de buitenlucht (met een buitenunit) en blaast deze met een hogere temperatuur in de te verwarmen ruimte. De pomp kan naast verwarmen ook koelen en is toepasbaar als airconditioning. Een lucht/lucht warmtepomp is niet erg energiezuinig, maar wel efficiënt als snel warmte nodig is.
De lucht/water warmtepomp (hybride of all-electric) haalt warmte uit buitenlucht, hiervoor is een buitenunit nodig. De buitenunit wordt verbonden de binnenunit met behulp van een leiding waar een vloeistof in zit, het koudemiddel. De installatie is voorzien van een verdamper en een condensor. PVT-warmtepomppanelen vormen feitelijk de ‘buitenunit’ van een lucht/water warmtepomp. Lucht/water warmtepompen met inverter-techniek worden het meest verkocht.
Hoe het rendement van een warmtepomp wordt bepaald leggen we hier uit. En hier gaan we wat rekenen aan het rendement van een warmtepomp: je kunt dan lezen wat het rendement van de warmtepomp minimaal moet zijn om zuiniger uit te zijn dan met een HR-ketel.
