Altrade is een wijk in het stadsdeel Nijmegen-Oost. Het noordelijk gedeelte van de wijk ligt binnen de zogenaamde 19e-eeuwse schil. Het oostelijk deel is een gerenoveerde arbeidersbuurt, grenzend aan het Julianapark en de begraafplaats. In het zuiden van de wijk liggen een gedeelte van de Schildersbuurt en een gedeelte van de Componistenbuurt. De Daalseweg is een van de ‘radialen’, beginnend vanaf de Prins Hendrikstraat in het noorden en in het zuiden eindigend in de Tooropstraat.
Alt-Radelant, Altrade lant, oud gerooid land
De naam Altrade is een verwijzing naar de in de 15e eeuw voorkomende naam Altradelant, toen men buiten de stadswallen in ’t Hooge Velt (zo’n beetje het hele gebied tussen Broerdijk en Wolfskuil) de heide ging ontginnen tussen de Groesbeekseweg en de oude weg naar Ubbergen. Omstreeks 1700 werden in dit gebied de verdedigingswerken Kijk in de Pot en Stenen Kruis gebouwd, lunetten genaamd. Een lunet (het Franse woord voor maan is ‘lune’) is een halvemaanvormige vestingwerk. In de naam van de wijk kun je een klein beetje de geschiedenis teruglezen. We hebben het met de naam Altrade dan niet zo slecht getroffen. De wijknamen Bottendaal (kuilen waarin de slagers hun afval, vooral botten dumpten; ook de lijken van de misdadigers werden hier begraven.) en Galgenveld (tussen de Fransestraat en de Groenewoudseweg werden mensen aan de galg gehangen) verwijzen letterlijk naar dit verleden.
‘Fort Kijk in de Pot’ is een wat spottende naam voor een hoge militaire toren van waaruit de soldaten een kijkje in de keuken van de vijand konden nemen om te zien wat de pot schafte. Tussen 1860 en 1862 werden de lunetten Kijk in de Pot tot fort omgebouwd. Rond 1880 werd het fort gesloopt met de stadsuitleg.
Ontstaan van het gebied
Nijmegen had tot aan de Vestingwet van 1874 haar vestingstatus behouden. Nog omstreeks het midden van de 19e eeuw waren de bastions, buitenwerken en forten nog eens uitgebreid en verbeterd. In het omringende schootsveld gold een bouwverbod. De vestingwet regelde de opheffing van de vestingstatus van Nijmegen, zodat na 1874 de weg vrij kwam voor ontmanteling van de vestingwerken en een explosieve groei van Nijmegen. Over het ontstaan van de wijk leest u hier in een artikel speciaal voor Wijkcomiteoost.nl geschreven door Henk Rullmann, archivaris op het Regionaal Archief Nijmegen en wijkbewoner.
Altrade
Bij de Volkstelling 1960 kwam Altrade in beeld in de plaats van de buurt Julianapark en omgeving (Omgeving Julianapark – buurt 04). Het gedeelte tussen de Oranjesingel en de Bijleveldsingel hoorde er niet meer bij. De grens met het Broerdijkkwartier lag bij de Volkstelling 1947 oostelijk van het Julianapark bij de Coehoornstraat – Stenenkruisstraat – Waldeck Pyrmontsingel – Jacob Canisstraat. Sinds de Woningtelling 1956 ligt de grens bij de Koolemans Beynenstraat – Tooropstraat – Dommer van Poldersveldtweg; vanaf 1960 loopt het laatste gedeelte van de grens via de Acaciastraat richting Berg en Dalseweg. Welke straten in Altrade vallen, kun je zien op deze pagina. We beschrijven de verschillende buurten op aparte pagina’s, vooral om een beeld te geven van de rijke cultuurhistorie van onze wijk. We doen dat niet uitputtend, we plaatsen korte teksten met wat foto’s van straten en objecten en indien relevant verwijzen we met links door naar pagina’s op websites zoals Noviomagus, HuisvandeNijmeegseGeschiedenis en de website van het Regionaal Archief Nijmegen.
Heb je tips, aanvullingen of correcties? Stuur een e-mail naar . Wij vonden het leuk om zo een ontdekkingstocht door onze eigen wijk te maken en meer te weten te komen over (de cultuurhistorische aspecten van) de plek waar we zelf wonen. Hoe meer je doorklikt, hoe meer je te weten komt. En de leukste pagina’s zijn die met authentieke verhalen of berichtjes en reacties van bewoners.